10 april 2019 | Het raadselachtige van het bestaan, over de schilder Kees Andrea

In 1938 maakt de Haagse schilder en tekenaar Cornelis (Kees) Andrea een rondreis door Hongarije. Die reis wordt een keerpunt in zijn artistieke leven. In de dorpen langs de Donau snuift hij gretig de indrukken op van de volkscultuur. Later verwerkt hij ze in zijn eigen tekeningen en schilderijen. 

Kees Andrea (1914–2006) komt uit een familie van drukkers. Zijn grootvader is steendrukker, zijn vader lithograaf en ook andere verwanten zijn werkzaam in het drukkersvak. De familie Andrea drukt prenten voor Chris Lebeau, Jan Veth en M.C. Escher en binnen de familiekring is ongetwijfeld over het werk van deze kunstenaars en hun artistieke ontwikkeling gesproken. Kees Andrea gaat studeren aan de Academie voor Beeldende Kunsten in Den Haag en heeft zijn eerste tentoonstelling in 1936. Hij is actief in kunstenaarsgenootschappen en is onder meer lid van Pulchri Studio en de Haagse Aquarellisten.  In de oorlogsjaren is het leven karig. Kees Andrea sluit zich niet aan bij de door de Duitsers ingestelde Kultuurkamer en als kunstenaar betekent dit dat hij goedbeschouwd in het geheim moet werken, wat hij dan ook doet. 

Andrea is een zeer veelzijdig kunstenaar

Hij schildert en etst, maakt houtsnedes en ontwerpt muurschilderingen, wandmozaïeken, wandtapijten en glas-in-loodramen. Zijn kleurenpalet is bont, intens en verzadigd, als de kleuren van specerijen en kruiden op lokale markten in verre landen. Zijn honger naar andere culturen brengt hem ook naar Italië, Spanje, de Provence en Mexico. Hij schildert mensen en dieren, verlaten landschappen en vrijwel lege ruimtes, stillevens en religieuze voorstellingen.

Ekster en figuren

Regelmatig komen in zijn kunstwerken geiten, honden, vogels, marmotten en katten voor.  In dit werk zien we aan de linkerkant twee vrouwen spelen met twee katten, in het midden is een ekster neergestreken op de leuning van een stoel en aan de rechterzijde wordt een man besnuffeld door een hond. Op zich zijn dit geen vreemde beeldelementen – hoewel niet iedereen een tamme ekster als huisdier zal houden. Maar de dieren van Andrea lijken wel altijd een sterke persoonlijkheid te hebben, hun blik en houding suggereren een opmerkelijk zelfbewustzijn. Deze meer dan fysieke aanwezigheid werkt vervreemdend.

Wat de voorstelling verder opmerkelijk maakt, is dat de kamer nauwelijks persoonlijke elementen kent waarin de wanden en de vloer als grote kleurvlakken zijn opgevat. De houding van de stokstijf staande man in zijn opvallende kostuum versterkt het gevoel van vervreemding. Hij lijkt wel een harlekijn in die zwart-witte ruiten, hoewel het masker ontbreekt. Harlekijnen zijn komedianten, vaak vrolijk, soms treurig, maar ze komen in de literatuur ook voor als listige intriganten. De vraag is wat deze figuur in dit huiselijke tafereeltje doet. Het werk doet daardoor tegelijk denken aan de haast kinderlijke eenvoud die je wel ziet bij achter-glas-schilderkunst waar beeldelementen naar hartenlust worden gecombineerd.

Kees Andrea zegt over zijn werk

“Ik tracht een harmonie te bereiken tussen mensen, dieren en dingen. Het raadselachtige van het bestaan probeer ik door schilderkunstige middelen te realiseren. De soms surrealistische kant van mijn werk moet voor mij een grote vanzelfsprekendheid hebben. Er is altijd een diep verband tussen mens en nauur. De lading die kleur, lijn en vorm krijgen in het schilderij is die van een poëtische kwaliteit.”

Philomeen van ’t Hooft
Venduehuis der Notarissen Den Haag 

Kees Andrea (1914-2006), Ekster en figuren. Olieverf op doek, gemonteerd op board, 40 x 50 cm, richtprijs 500 – 700 euro.
Wordt geveild in de Post-War & Contemporary Art veiling op 17 april 2019.
Kijkdagen 12, 13, 14, 15 april

Uit de nalatenschap van Kees Andrea worden in april 2019 bij het Venduehuis Den Haag diverse schilderijen geveild op verzoek van zijn erfgenamen.