13 mei 2019 | De kleurentapijten van bollenschilder Anton Koster

Antonie Lodewijk Koster (1859–1937) is zo’n schilder die bekendheid geniet om één allesoverheersend thema in zijn oeuvre: bollenvelden. Expats zijn dol op zijn werk. Ook ik kan enorm genieten van de kleurenpracht van velden vol bloeiende bollen, dus een schilderij met dit onderwerp wekt mijn belangstelling en zet al gauw aan tot schrijven. Toch bekroop mij dit keer een dubbel gevoel.

Wie in de Bollenstreek woont, kent het fenomeen: tienduizenden toeristen komen ieder voorjaar genieten van de kleurentapijten die door bollenkwekers in Overveen, Aalsmeer, Lisse, Noordwijk en omstreken zijn neergelegd. Die bezoekers genieten ook echt; via social media worden kleurrijke kiekjes tot in de uithoeken van het internet verspreid. Maar bij het maken van dat selfie of die foto van de familie te midden van honderden tulpen, narcissen en hyacinten wordt maar al te vaak vergeten dat handelswaar wordt vertrapt. Dit voorjaar moeten méér hekken, afzetlinten, parkeerregelaars en speciaal ingerichte fotolocaties met mega-grote schilderijlijsten voorkomen dat complete velden worden platgelopen en de bollen daardoor onverkoopbaar worden. De berichten in de regionale bladen stemmen somber: de toerist trekt zich niets van dit alles aan, die éne foto moet worden gemaakt. Alles voor het plaatje op Instagram.

Surrealistisch kleurfestijn

De bollenvelden die Anton Koster schildert zijn bijna maagdelijk, met hooguit een dorp of een boerderij op de achtergrond, zonder hordes toeristen. Alle aandacht in de horizontale ruimte gaat uit naar de bloemen, menselijke activiteit ontbreekt of is beperkt tot een enkele werker in het veld. Dat klinkt tegenstrijdig, want die bollenvelden liggen er juist door menselijk handelen. Maar Koster ziet ze kennelijk graag zoals ik ze ook zie, leeg en in een bijna surrealistisch festijn van kleuren.

In dit kleine olieverfje van 20 x 37 cm, heeft Anton Koster de bloemen op de voorste rijen met een snelle, draaiende beweging van de kwast weergegeven, dotjes verf, puur impressionisme.  Verder naar achteren volstaat de schilder met wat onregelmatige strepen om de bloembedden aan te duiden. Wit, rood en twee, drie tinten roze op een ondergrond van groentinten. De bloemen rijken tot aan je voeten. In de heiige achtergrond zien we contouren van gebouwen tegen een strook met bomen met linksachter wat lijkt op een torenspits.  Na een opleiding aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag maakte Anton Koster een studiereis van twee jaar door Frankrijk en de Pyreneeën. Zijn bewondering voor het werk van Claude Monet heeft er naar verluidt toe bijgedragen dat hij zich ging specialiseren in het schilderen van bloemen. Én hij ging ook wonen in de bollenstreek, in Heemstede.

Eigenwijze bloembollen 

Koster raakte allengs vertrouwd met de groeiwijze van bolgewassen. In 2018 was er een tentoonstelling in Museum de Zwarte Tulp in Lisse. In de begeleidende catalogus schrijft Floor de Graaf over het ‘kuddegedrag’ van bolgewassen: ze worden in strakke rijen geplant maar bollen aan de randen van de bedden willen uit de rij breken, naar het licht toe groeien of naar de ruimte van een paadje. Koster heeft oog gekregen voor dit eigenwijze groeigedrag.

Het schilderijtje in de Spring Auction in Den Haag kan een opfrisbeurt gebruiken, maar dan ziet het bollenveldje er weer uit zoals de toeristen het graag zien: een kleurexplosie tegen een blauwe lucht. En wie weet komt ook deze A.L. Koster in de Verenigde Staten terecht waar de bulb fields van deze bollenschilder zo geliefd zijn.

Philomeen van ’t Hooft
Venduehuis der Notarissen Den Haag 

Anton L. Koster (1859-1937) | Gesigneerd A.L. Koster (rechtsonder)
Een bollenveld / A bulb field
Olieverf op doek, zonder lijst, 20 x 37 cm

Spring Auction Fine Art, 22 mei 2019 | Kavel 287| Richtprijs € 1.000 – 1.500